° Сkeer! lol!! Geweldig!!! In een natie van extase die uitdrukkingen gebruikt als Geweldig om alles te beschrijven, van een kopje koffie tot een nachtrust, is het geen verrassing dat deze schattige leestekens – “explosie”, “verwondering” en “schreeuwen” genoemd – bijna overal opduiken om ongebreideld enthousiasme aan te duiden, hoewel sommigen ze zien als uiting gendergerelateerde emoties, en andere, met name Gen Z, als achterhaald.
Dat was niet altijd zo.
We kregen het uitroepteken van de Britten, samen met alle verbale dingen. Toch weten de Britten niet hoe het in de eerste plaats in hun taal is gekomen. Sommigen beweren niet overtuigend dat ze dateren uit de 18e eeuw, afgeleid van het Latijnse tussenwerpsel I! (“hey!”), die middeleeuwse monniken, door middel van een decantatieproces, herwerkten door de o onder de l te plaatsen en deze vervolgens te verkleinen tot het slechts een punt was.
De Hebreeuwse Bijbel gebruikt geen interpunctie, dus die zijn er ook niet. Engelse vertalers hebben echter in hun slimme creativiteit het gebrek veranderd: de Revised Standard Version (Engelse editie) van het Oude Testament heeft er 1087 en de Nieuwe heeft er 395.
“Helaas! welke schade schaadt het uiterlijk / Wanneer onwaar bestaat!’, zegt Geoffrey Chaucer Canterbury-verhalen, openhartigheid te tonen. En het uitroepteken verschijnt in Shakespeare Eerste foliezij het spaarzaam.
In de VS staan er geen in Francis Bellamy’s Pledge of Allegiance of in onze heilige tekst, de Grondwet. In 1828, Noah Webster, onze niet-erkende grondlegger, die droomde van Amerikaans Engels als een taal die het land zou homogeniseren door zijn innovatieve Amerikaans woordenboek van de Engelse taal, definieert uitroep specifiek als “een uitroepteken; luidruchtige gesprekken; lawaai; als uitroepen tegen het misbruik van de overheid.” Hij vestigt de aandacht op de “definitieve verklaring of uitroep” die het bord vereist, zoals in “aldus!”, maar vermijdt het koste wat het kost.
Lees verder: Het geluk in Amerika is niet meer wat het geweest is
Emily Dickinson daarentegen gebruikte er zo’n 384 in haar verzamelde werken, vaak om te verwijzen naar ‘doodsbewuste’ ervaringen. In feite eindigt waarschijnlijk het laatste gedicht, F338A, dat ze waarschijnlijk schreef, met – verrassing! – uitroepteken: “Tot ziens van het leven dat ik leefde/ En de wereld die ik kende/ En de heuvels voor mij kussen, slechts één keer/ Nu ben ik klaar om te gaan!”
Mark Twain waarschuwde tegen hun verraad in zijn essay ‘How to Tell a Story’ uit 1895, net als F. Scott Fitzgerald, die zei dat het gebruik van een uitroepteken was als ‘lachen om je eigen grappen’.
Willa Cather en William Faulkner waren niet verlegen om ze in de titel op te nemen (O pioniers! En Absalom, Absalom!). Ernest Hemingway bevat in totaal één c De oude man en de zee, wat naar de huidige maatstaven abnormaal lijkt. Een voorbeeld van de overvloed ervan in de moderne literatuur is de roman van Jennifer Egan Een bezoek van de Goon Squadwaaronder 108.
Het is natuurlijk cliché om het uitroepteken te negeren, maar zoals je misschien al geraden hebt, vind ik het best leuk. En gezien de overvloed kan ik niet in de minderheid zijn.
Toch William Strunk in zijn klassieker De elementen van stijl, stelt – in niet mis te verstane bewoordingen – dat het teken alleen moet worden gereserveerd “voor na echte uitroepen en bevelen.” In plaats daarvan koos Elmore Leonard, nogal pedant, voor een numerieke benadering: “Je mag niet meer dan twee of drie per 100.000 woorden proza hebben”, waarschuwde hij. Theodor Adorno omschrijft het als ‘een wanhopig geschreven gebaar dat tevergeefs hunkert naar het overstijgen van de taal’.
Social media is de natuurlijke habitat van het uitroepteken. Het niet gebruiken tijdens het sms’en kan zelfs worden beschouwd als een bewijs van psychologische retardatie, een syndroom van onherstelbare jetlag. Bovenaan een e-mail schrijven “Hallo!” in plaats van “Hallo” of aan het einde van een bericht “Bedankt!” in plaats van “Bedankt” suggereert een soort verveling, aangezien het leven zelf kleurloos was.
Het kan ook gecombineerd worden met een vraagteken, maar toch is “!?” niet hetzelfde als “?!”: het eerste betekent verbijstering, het tweede ongeloof. Of is het andersom? Dit paar is nu samengevoegd tot wat bekend staat als een interrobang. Er is een hardnekkigheid in het gebruik van interrobang van de jaren vijftig tot vandaag, een crescendo dat, althans voor de oudere generatie, overweldigend aanvoelt. Mac en Google creëerden de gecombineerde “‽”, die is gemaakt door reclameman Martin K. Spector.
En hij verschijnt graag in groepen. Terwijl een punt aan het einde van een zin eruitziet als een blijk van sarcasme, dreigt een eenzaam, gedachteloos uitroepteken geïnterpreteerd te worden als een blijk van lauwe genegenheid. Als het in paren verschijnt, betekent dit wantrouwen; drie is een bewijs van ongeduld; vier van vurigheid; vijf van oncontroleerbare genegenheid; en meer, stratosferische verwarring.
Gezien het feit dat het uitroepteken een relatieve nieuwkomer is in het Amerikaans-Engels – het kreeg pas in 1970 zijn eigen typemachinesleutel – is het verbazingwekkend hoeveel speelruimte het in zo’n korte tijd in ons collectieve bewustzijn heeft gemaakt. Kijk maar eens rond (als je toevallig offline bent): Verschijnt op verkeersborden om op te letten; handelsmerken zoals Yahoo! en Chips Ahoy! gebruik het om een draai aan hun producten te geven; en is alomtegenwoordig in muzikale teksten, te beginnen met The Beatle’s “Help!” Er is zelfs een stad in Ohio die zijn naam heeft veranderd om de aandacht op zichzelf te vestigen; nu heet het, je raadt het al, Hamilton!
Het staat ook in talloze kinderboeken, van William Steig’s Shrek! aan Dr Seuss Oh, de plaatsen waar je naartoe gaat! En dat is het domein van die meest Amerikaanse vorm van entertainment voor jong en oud: het stripboek. Er is geen superheld die zijn beroep waardig is – bam! kaboem! en zappen! – zou het durven vermijden. Vraagt Superman, wiens plicht het is om te vechten voor waarheid, gerechtigheid en de Amerikaanse manier van leven. Zoals hij graag zegt: “Je kunt moraliteit niet in de prullenbak gooien alleen maar omdat het leven moeilijk is!”
Wat heeft er dan voor gezorgd dat Amerika zo openlijk uitroept? Als een natie van immigranten waar iedereen ernaar streeft om zijn stempel te drukken, kunnen we met recht zeggen dat we altijd een levendig volk zijn geweest dat uitkijkt naar een betere toekomst. Maar in tegenstelling tot voorgaande eeuwen hebben we nu meer manieren om deze opwinding uit te drukken, wat er op zijn beurt toe leidt dat we op zoek gaan naar meer kunstzinnige vormen van taalvreugde.
De geschiedenis van het uitroepteken in de Engelse taal bewijst dat interpunctie, hoewel vaak gezien als dwingend, wordt bepaald door innovatie. Bedenk hoe zoomers, mensen geboren tussen het midden van de jaren negentig en 2010, kleine letters hebben aangenomen. Of het feit dat de puntkomma, te oordelen naar sociale media, een dinosaurus is die niets voorstelt, zoals Kurt Vonnegut betoogde, behalve om ‘te laten zien dat je naar de universiteit bent geweest’. Interpunctie gaat over hoe we onszelf presenteren aan anderen; het is niet altijd gepast om goede manieren te hebben.
Wat betreft het uitroepteken, ja!, het blijft een symptoom van onze nationale ijver. Het kan soms moeilijk zijn, maar wauw!!, we kunnen het simpel gezegd geweldig maken!!!
Meer must-reads van TIME