Te weinig of te veel slaap wordt in verband gebracht met een kortere levensduur, maar onderzoek onder meer dan 90.000 volwassenen heeft aangetoond dat sommige van de negatieve effecten kunnen worden tegengegaan door fysieke activiteit. De studie toonde aan dat het verhogen van het niveau van fysieke activiteit de sterfterisico’s vermindert die gepaard gaan met onvoldoende of overmatige slaap.
DOI: 10.1093/eurjpc/zwad060
Voldoende lichaamsbeweging en gezonde slaap helpen om het leven te verlengen. De gezondheidsbevorderende interactie van fysieke activiteit met slaapduur is echter niet duidelijk.
Een primaire beperking van eerder onderzoek was het gebruik van subjectieve zelfrapportages over slaap en fysieke activiteit die mogelijk niet nauwkeurig zijn. Ter vergelijking: de versnellingsmeter meet beweging en geeft zo objectievere en betrouwbaardere schattingen van slaapduur en activiteit.
Deze studie onderzocht de gecombineerde effecten van slaapduur en fysieke activiteit op het risico op overlijden met behulp van accelerometrie. De studie omvatte 92.221 mensen van 40 tot 73 jaar die gedurende 1 week een versnellingsmeterarmband droegen.
Een nacht korter dan 6 uur slapen wordt gecategoriseerd als kort, 6 tot 8 uur normaal of meer dan 8 uur zo lang. Het totale volume van fysieke activiteit wordt verdeeld in lage, gemiddelde en hoge tertielen. Matige tot zware fysieke activiteit wordt gecategoriseerd volgens de richtlijnen van de WHO.
Overlijdensregisters leverden gegevens over sterfte op. De belangrijkste uitkomst was de dood door alle oorzaken. Secundaire uitkomstmaten waren overlijden door kanker of hart- en vaatziekten.
De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 62 jaar en iets meer dan de helft van hen was vrouw. Tijdens een gemiddelde follow-up van 7 jaar stierven 3.080 mensen, 1.871 stierven aan kanker en 1.074 stierven aan hart- en vaatziekten.
De invloed van fysieke activiteit op de invloed van slaap op sterfte werd onderzocht. Eerst werd gekeken naar het activiteitsvolume en vervolgens naar de intensiteit van de fysieke activiteit.
Er werd gecorrigeerd voor factoren die van invloed kunnen zijn op de associatie, zoals geslacht, leeftijd, etniciteit, opleidingsniveau, deprivatie, seizoen van slaapmeting, ploegendienst, voeding, BMI, alcoholgebruik en roken.
Bij deelnemers met lage activiteitsniveaus werden korte en lange slaap geassocieerd met respectievelijk 16% en 37% verhoogd risico op overlijden door alle oorzaken.
Alleen korte slaap was schadelijk bij personen met matige lichaamsbeweging, met een 41% verhoogde kans op overlijden door alle oorzaken. Slaapduur wordt niet in verband gebracht met het risico op overlijden bij mensen die veel bewegen.
Kortslapers met weinig lichaamsbeweging hadden een 69% verhoogd risico op cardiovasculaire sterfte, wat werd omgekeerd wanneer de lichaamsbeweging tot matig of hoog niveau werd verhoogd. Langslapers met weinig lichaamsbeweging hadden een 21% verhoogd risico om te overlijden aan kanker, wat werd omgekeerd door matige of hoge mate van lichaamsbeweging.
Vergelijkbare resultaten werden waargenomen voor matige tot zware fysieke activiteit. Korte en lange slaap werden geassocieerd met een 31% en 20% verhoogd risico op overlijden door alle oorzaken bij personen die niet voldeden aan de aanbevelingen van de WHO.
Deze risico’s worden bij individuen teniet gedaan volgens de richtlijnen van de WHO. Degenen die kort sliepen en de aanbevolen trainingsintensiteit niet bereikten, hadden een 52% verhoogd risico op cardiovasculaire sterfte, wat omgekeerd was bij mensen die aan de aanbevelingen voldeden.
Lange slaap die niet aan de aanbevelingen voldeed, had een toename van 21% van het risico op overlijden door kanker, dat werd teruggedraaid bij personen die de aanbevelingen van de WHO volgden.
De resultaten suggereren dat inspanningen op het gebied van gezondheidsbevordering die gericht zijn op zowel slaapduur als fysieke activiteit, effectiever kunnen zijn in het voorkomen of uitstellen van voortijdige dood bij volwassenen van middelbare en oudere leeftijd in vergelijking met het focussen op één gedrag alleen.
Personen die altijd een gezonde hoeveelheid lichaamsbeweging en slaap hebben, zouden het ideale scenario zijn. Uit dit onderzoek blijkt echter dat voldoende bewegen het schadelijke effect van te weinig of te veel slaap gedeeltelijk zou kunnen temperen.
Foto door cottonbro studio van Pexels
Wilt u onze afbeeldingen op uw site gebruiken? Klik met de rechtermuisknop op de afbeelding voor de insluitcode