De Taiwanese popster Abao produceert hits in haar moedertaal: NPR

TAIPEI – Alles aan popster Abao is muzikaal. Haar oorbellen rinkelen als ze praat en haar diepe buiklach accentueert haar gesprekken. Ze begint spontaan te zingen terwijl ze de Paiwan-taal uitlegt waarmee ze is opgegroeid.

“Mijn moedertaal, Paiwan, lijkt erg op het Spaans. Het gaat op en neer, dus het wordt heel gemakkelijk vermengd met vieze dingen”, zegt Abao.

De 41-jarige Abao – wiens volledige naam Aljenljeng Tjaluvie is – is een van de meest geliefde muzieksterren van Taiwan. Zijn hitlijsten hebben hem de grootste muzikale erkenning van het eiland opgeleverd. Hij deed dit allemaal door te zingen in de inheemse Paiwan-taal – niet de Chinees die de competitieve muziekindustrie van Taiwan domineert.

“Als mensen aan inheemse muziek denken, denken ze aan ouderen die op een trommel slaan. Dat is ook belangrijk, maar jonge mensen hebben hun eigen manier van leven en hun eigen gemeenschap, en ze willen hun cultuur kunnen mixen met wat ze leuk vinden, ” hij zegt.

Het Paiwan-volk is een van de 16 officieel erkende inheemse stammen in Taiwan en de op een na grootste. De Taiwanese president Tsai Ing-wen is voor een kwart Paiwan.

Taiwan heeft lange tijd een grote muzikale invloed gehad op de Mandarijn-Chineessprekende wereld. Ondanks de kleine bevolking van het eiland (meer dan 23 miljoen vanaf dit jaar), heeft het een overvloed aan talent voortgebracht dat decennia lang de hitlijsten sierde, van het vasteland van China tot Hong Kong. Vooral populair zijn de Taiwanese Mandopop-hits – Mandarijn-Chinese powerballads en disco-geïnspireerde dansliedjes van zangeressen als Teresa Teng, wiens zoete liefdesliedjes nu klassiekers zijn in China.

Artiesten als Abao lopen voorop in een hele nieuwe generatie Taiwanese muzikanten die niet zingen in het Mandarijn-Chinees, maar in hun Aussie-taal, afkomstig uit Taiwan.

Hun populariteit weerspiegelt de veranderende smaak in Taiwan, weg van een exclusief Chinees georiënteerde popcultuur die uniek Taiwanees is. De verandering werd verder vergemakkelijkt door de late erkenning van de inheemse cultuur en taal in Taiwan, en het groeiende bewustzijn van de heersende stroming over de Austronesische wortels van het eiland.

Deze wortels dateren van vóór de keizerlijke verovering van China en de culturele invloed op Taiwan.

“Wij zijn de afstammelingen van de eerste mensen die hier woonden”, zegt Abao. “We hebben het gevoel dat we aan tafel zitten en de ene klant na de andere zien vertrekken, maar wij, de inheemse bevolking, blijven altijd.”

Zoals veel Taiwanese zangers, begon Abao zijn carrière met het zingen van mandopop. In 2003 nam hij zijn eerste hit op. Maar tegen 2015 had het een verandering ondergaan. Dat jaar voltooide ze het opnemen van een album met traditionele inheemse liedjes met haar grootmoeder, een proces dat haar volgens haar het vertrouwen gaf om zich volledig te concentreren op het zingen en schrijven van liedjes in de taal van het Paiwan-volk.

Iets minder dan 2,5% van de Taiwanezen is inheems – een deel van het oorspronkelijke Austronesische volk dat duizenden jaren op het eiland woonde voordat Chinese kolonisten, Nederlandse handelaren en Japanse legers kwamen en gingen.

In het begin van de 20e eeuw begon de Japanse koloniale regering van het eiland land af te nemen van de inheemse stammen. Later kwamen miljoenen Chinese soldaten op de vlucht voor de burgeroorlog op het vasteland in Taiwan aan, waar ze een autocratische regering vestigden die het gebruik van inheemse talen verbood.

Kort na zijn verkiezing in 2016 bood president Tsai een “verontschuldiging” aan voor de mishandeling van Aboriginals door de staat.

“We hebben allemaal niet-zo-aardige mensen ontmoet die me vroegen waarom mijn huid zo donker is, of die grapten maakten dat mijn ouders alcoholisten waren”, herinnert Abao zich het discriminerende stereotype van inheemse volkeren.

Toen hij zeven was, verhuisden zijn ouders hem van het meer landelijke oosten van Taiwan naar de zuidelijke stad Kaohsiung. “De generatie van mijn ouders had een zwaar leven”, zegt hij. “Ze hadden weinig kansen, dus wilden ze dat ik en mijn zus een opleiding zouden volgen zoals de Han-Chinezen en niet alleen tijd doorbrengen met andere inheemse volkeren.”

Jarenlang reed haar vader een taxi voor de kost, en Abao zat bij hem op de voorbank en luisterde naar hem en zijn passagiers die spraken in de Chinese taal die in Taiwan wordt gesproken.

“Zijn taxi had ook een radio en ik luisterde naar allerlei soorten muziek – Taiwanese, Hakka en westerse muziek.” ABBA was een van de bands waarvan hij zich herinnert dat hij die hoorde.

Door zijn vader in de schaduw te stellen, leerde hij ook Taiwanees, een variant van de Chinese taal, beheersen Behalve Mandarijn-Chinees worden ze veel gesproken op het eiland.

“Mijn vader was de eerste die me aanmoedigde om Taiwan te verkennen”, zegt hij. “Hij was bang dat we gepest zouden worden en dat we het niet eens zouden weten.”

In het weekend reisde hij vaak naar de Paiwan-gemeenschap om de rest van zijn familie te zien.

Abao schrijft zijn liefde voor het mixen van muziekstijlen nu toe aan zijn vermogen om te schakelen tussen de vele etniciteiten en talen van Taiwan. Zijn muziek is gebaseerd op gospel, R&B en techno.

“Ik ging altijd tussen mijn stamleven en mijn stadsleven, dus ik raakte erg gewend aan de verandering”, zegt hij. “En ik ben eraan gewend geraakt om veel dingen door elkaar te mixen, en dat beïnvloedt mijn muziek.”

Door liedjes te schrijven in de Paiwan-taal kon hij zijn moedertaal herontdekken en opnieuw leren. Een groot deel van het songwritingproces voor haar laatste twee albums begon met het opnemen van lange gesprekken met haar moeder, die vorig jaar overleed.

“Mensen zeggen dat mijn songteksten klinken als gedichten, maar mijn moeder en ik waren maar aan het praten en praten en opeens bedachten we een zin en dachten: wauw, die zin is zo grappig! En het wordt een tekst,” zegt hij lachend.

Dit schrijfproces was een van de inspiratiebronnen voor een van Abao’s grootste hits genaamd “Mother Tongue” of “Kinakaian” in Paiwan:

“Hoewel je nog nooit van mij hebt gehoord, ben ik bij je.

Luister, luister.

Kan je me horen? Ik was al met je aan het praten.

Luister, luister, luister, met je hart.”

Het nummer maakt deel uit van een gelijknamig album, dat haar album van het jaar en beste album in de lokale taal won bij de Golden Melody Awards 2020, het Taiwanese equivalent van de Grammy’s.

Abao gelooft dat muziek de meest toegankelijke manier is om mensen in Taiwan met elkaar te verbinden – “waardoor het concept van wat ‘anders’ zou moeten zijn langzaam afneemt”, zoals hij het uitdrukt.

En hij is zo populair geworden dat als hij een concert geeft, zijn fans – ongeacht hun leeftijd, nationaliteit of moedertaal – nu de teksten van Paivan zingen.

Hugo Peng deed mee vanuit Taipei.