TEen opwarmende wereld zou een gastvrije plek kunnen zijn voor zwartbenige teken, die de bacteriën dragen die de ziekte van Lyme veroorzaken. Ze gedijen bij temperaturen van of boven 7,2º C (45º F) en 82% of meer luchtvochtigheid (hoe warmer en vochtiger hoe beter). Terwijl de klimaatverandering de planeet gestaag bakt – met kortere, mildere winters en langere, hetere zomers en lentes – groeit het aantal plaatsen met deze omstandigheden.
De klimaatverandering maakt echter sommige delen van de wereld minder gastvrij voor teken. Extreme weersomstandigheden leiden tot droogte (waardoor de teken uitdrogen en sterven) en een gebrek aan sneeuwbedekking (die de soort nodig heeft om isolatie te bieden terwijl ze de winter begraven onder bladbedekking doorbrengen).
Is klimaatverandering een netto winst of verlies voor teken in hun zoektocht om mensen te smullen (en hen soms te infecteren met de ziekte van Lyme en andere ziekten)? Het antwoord is complexer dan de simpele formule “hitte is gelijk aan teken is gelijk aan ziekte” suggereert.
Het is waar dat de teken die de ziekte van Lyme doorgeven – die elk jaar meer dan 475.000 Amerikanen treft – hun geografische verspreidingsgebied uitbreiden, en klimaatverandering is daar een van de redenen voor. “We zien teken meer richting Canada trekken, en warmere temperaturen lijken echt een sleutelfactor te zijn”, zegt dr. Vishnu Laalita Surapaneni, assistent-professor interne geneeskunde aan de University of Minnesota School of Medicine. “We zien ook gevallen van de ziekte van Lyme in Noorwegen en in het noordpoolgebied.” Warmer weer betekent dat teken eerder verschijnen en langer blijven hangen, waardoor de ziekte van Lyme zich verspreidt.
Meer van TIJD
“Ik heb begin mei voor mensen gezorgd die gevallen hebben, wat te vroeg is”, zegt Surapaneni. “En mijn collega’s hebben gevallen gezien tot in december. Dus ik denk dat publieke bewustwording van wanneer de ziekte van Lyme aanwezig is nu erg belangrijk is.”
“De herfst is hun hoogseizoen”, zegt Thomas Mather, hoogleraar volksgezondheid aan de Universiteit van Rhode Island en directeur van het Tick Encounter Resource Center van de school. “Ze komen vooral rond oktober en november uit en beginnen pas echt te vertragen rond Thanksgiving.”
Lees verder: Vroeger hadden we een vaccin tegen de ziekte van Lyme. Zijn we klaar om er een terug te brengen?
Delen van de thuisstaat van Mather waren te cool voor teken om van zo’n sterk seizoen te genieten, maar nu niet meer. “In de jaren negentig werd de zwartpootteek vrij gemakkelijk gevonden in het zuiden van Rhode Island, maar niet in het noordelijke deel”, zegt hij. “En in het volgende decennium zagen we dat het zich ook naar het noorden verspreidde.”
Deze uitbreiding van teken in sommige delen van de VS is echter in andere met uitsterven gepaard gegaan. Zwartbenige teken zijn misschien het best bekend als een noordoostelijke soort, maar ze bewonen eigenlijk het zuiden, de vlaktes en het westelijke bereik. Al deze regio’s hebben de afgelopen jaren te kampen gehad met droogte en ze zijn allemaal minder bewoonbaar dan voorheen.
“Vochtigheid voorkomt uitdroging, en dat verklaart waarom teken het moeilijk hebben in het uiterste westen”, zegt Rebecca Eisen, een onderzoeksbioloog bij de Centers for Disease Control and Prevention (CDC). “Als je op de vlakte komt, is het een stuk droger en zullen de teken moeite hebben om te overleven.”
Californië, dat is geteisterd door afwisselende hittegolven, droogtes en overstromingen die verband houden met klimaatverandering, heeft eigenlijk al deze straf te danken aan het relatieve gebrek aan teken van de ziekte van Lyme. “Je kunt niet zomaar zeggen dat de jaartemperaturen steeds hoger worden [in California] dus we zouden een toename van teken moeten zien”, zegt Dan Salkeld, een ziekte-ecoloog aan de Colorado State University. “Misschien krijg je een lange, natte winter en zie je veel gelukkige en winterharde volwassen teken, maar dan heb je een hittegolf of een plotselinge droogte of bosbranden en dat vermindert de tekenovervloed. Al deze dingen werken samen.”
Bovendien zijn zwartpotige teken een kwetsbaardere soort dan ze lijken. Dit luchtvochtigheidsbereik van 82% is meer dan alleen een voorkeur – het is een must, tenminste wanneer de soort zich in het jonge nimfenstadium bevindt. “Een van mijn promovendi ontdekte in het lab dat de nimf van de zwartbenige teek slechts acht uur kan overleven in een luchtvochtigheid van minder dan 82%”, zegt Mather. “Dan beginnen ze te sterven. Ook al zet je ze weer in het vocht, het is als een plant die zijn verwelkingspunt heeft bereikt. Ze kunnen gewoon niet herstellen.”
Meer dan de teken zelf, kan de verspreiding van witstaartherten de oorzaak zijn van de noordoostelijke kruip van Lyme-teken. Teken, zegt Surapaneni, zijn afhankelijk van herten voor ‘voedsel en transport’.
Lees verder: Volgens een studie heeft bijna 15% van de wereldbevolking de ziekte van Lyme gehad
In de 19e eeuw droegen grootschalige ontbossing voor hout en jacht op herten voor voedsel bij tot de ineenstorting van hertenpopulaties in het noordoosten, legt Mather uit. “Er waren uitgestrekte landschappen met open ruimte die je je nu niet meer kunt voorstellen, en de herten konden zich nergens verstoppen”, zegt hij. “Toen was er een enorme verandering die begon in de jaren 1920 toen we herbebossing van deze gekapte gebieden begonnen te zien en die doorging tot in de jaren 1970.” De hertenpopulatie herstelde zich en de resultaten waren onmiddellijk zichtbaar. “Toen begonnen mensen de ziekte van Lyme te krijgen in Lyme, Connecticut.”
Over hun hele verspreidingsgebied hebben veel herten hun angst voor zowel mensen als de gebouwde omgeving verloren, met gazons en tuinen die regelmatig worden aangetast door een soort die ooit bekend stond om zijn verlegenheid. “Hert is de belangrijkste gastheer voor de teek”, zegt Mather. “En voor hen is de kunstmatige omgeving als een buffet.”
Een andere tekengastheer die zich vermenigvuldigt – dit keer als gevolg van ontbossing – is de witvoetmuis. Wanneer delen van het bos worden gekapt om huizen of wegen aan te leggen, worden ecosystemen vernietigd. Dit elimineert roofdieren die zich anders zouden voeden met de muis. “Je hebt alleen deze stroken bos en dat heeft geleid tot een muizenpiek”, zegt Surapaneni.
Voor mensen zijn de implicaties van dit alles zoals ze al lang zijn: als je in een gebied woont waar teken waarschijnlijk voorkomen, wees dan voorzichtig. “Zorg ervoor dat je je broek in je sokken stopt als je gaat wandelen in bomen of in bosrijke gebieden”, zegt Surapaneni. “Gebruik insectenwerend middel; controleer jezelf en ook je honden of andere huisdieren op teken want die kunnen ze oppikken als ze naar buiten gaan. En als je naar buiten gaat, neem dan een douche en zorg ervoor dat je alle teken verwijdert, want ze moeten zich een paar dagen aan je hechten voordat ze de ziekte gaan verspreiden.
Alert zijn op de symptomen van de ziekte van Lyme – hoge koorts, koude rillingen, hoofdpijn, vermoeidheid, spier- en gewrichtspijn, gezwollen lymfeklieren en een kenmerkende uitslag die op hoofdpijn kan lijken – blijft belangrijk als preventieve maatregelen niet werken. Een behandeling krijgen, meestal een antibioticakuur van twee tot vier weken, is ook van vitaal belang.
Hoewel de klimaatverandering op sommige plaatsen teken kan verspreiden en op andere plaatsen kan onderdrukken, lijdt het geen twijfel dat de ziekte een blijvertje is. “Het is belangrijk,” zegt Surapaneni, “dat het publiek wordt opgeleid en dat volksgezondheidsafdelingen, die misschien nog nooit een geval van de ziekte van Lyme in hun gebied hebben gezien, ook worden opgeleid.”
Meer must-reads van TIME