OOp 26 mei 2022 stierf Joe Garcia plotseling aan een hartaanval, slechts twee dagen nadat zijn vrouw, Irma, was omgekomen bij een schietpartij op een school in Uvalde, Texas. De kranten meldden dat een familielid van Garcia zei: “Ik geloof echt dat Joe stierf aan een gebroken hart.”
Als cardioloog die op dit gebied werkzaam is, wordt mij regelmatig gevraagd commentaar te leveren op tragische gevallen als deze. Soms zijn het beroemdheden zoals Debbie Reynolds, die kort na haar dochter Carrie Fisher stierf. Maar vaak zijn het al lang getrouwde stellen die op dezelfde dag of kort daarna overlijden.
Deze gebeurtenissen kunnen zeldzaam en sporadisch zijn, dus het is moeilijk om een patroon te vinden. Maar grote, goed gecontroleerde onderzoeken bevestigen nu dat dit een reëel fenomeen is en meten de omvang ervan. Uit een Amerikaans onderzoek naar korte- en langetermijnverbanden tussen weduwschap en sterfte, waarbij 12.000 mensen ouder dan 50 jaar en stabiele paren werden gevolgd, bleek dat mannelijke deelnemers bijna twee keer zoveel kans hadden om te overlijden in de drie maanden na het overlijden van hun partner. meer dan een jaar later werden nog steeds verhoogde sterftecijfers waargenomen.
De dood door een hartaandoening na een sterfgeval kan plotseling zijn, vooral wanneer de omstandigheden verwoestend zijn, zoals bij de schietpartij in Uvalde. Plotselinge hartdood wordt meestal veroorzaakt door een enorme hartritmestoornis (of aritmie), ventriculaire fibrillatie genaamd, ofwel als onderdeel van een hartaanval of op zichzelf. Het hart kronkelt en stuiptrekt op een ongecoördineerde manier en is niet langer in staat bloed door het lichaam te pompen. Zonder onmiddellijke reanimatie of toegang tot een defibrillator treedt de dood binnen ongeveer vier minuten in.
Lees verder: Het hart van deze vrouw “brak” letterlijk nadat haar hond stierf. Hier is hoe het gebeurde
De belangrijkste oorzaak van dit schadelijke effect is adrenaline. We weten dat adrenaline de hartstimulans is die ons hart harder en sneller laat kloppen als we sporten of in tijden van stress. Adrenaline maakt deel uit van het vecht-of-vluchtmechanisme dat is ontwikkeld om ons uit gevaar te halen, en het brengt extra calcium in de hartcellen om de kracht van de hartslag te vergroten. Het adrenalinegehalte in het bloed stijgt als we worden bedreigd.
Maar adrenaline heeft een duistere kant – te veel kan het hart in calciumoverbelasting en ongecontroleerde aritmie brengen.
Verdriet is een enorme emotionele schok en kan een snelle adrenalinestoot veroorzaken. Andere extreme fysieke of emotionele spanningen kunnen hetzelfde effect hebben: aardbevingen en andere natuurrampen, ongewoon intense lichaamsbeweging, ruzies of elektrocutie. Sport kijken is een krachtige stimulans, met hartopnames in ziekenhuizen die regelmatig een hoogtepunt bereiken tijdens grote voetbalfinales zoals het WK.
De meesten van ons kunnen zelfs zeer stressvolle gebeurtenissen aan zonder een drastische hartaanval te krijgen. Maar wat is het verschil tussen sterven aan een gebroken hart en een stressvolle gebeurtenis meemaken?
De aanwijzing komt uit een onwaarschijnlijke bron, een andere ziekte die gebroken hartsyndroom wordt genoemd, maar met een heel andere demografie en uitkomst: het Takotsubo-syndroom. Takotsubo onderscheidt zich doordat het voornamelijk (80 tot 90%) voorkomt bij postmenopauzale vrouwen, vergeleken met plotselinge hartdood, dat is 80% bij mannen. Exact dezelfde triggers zijn betrokken bij plotselinge hartdood, maar het sterftecijfer is veel lager – ongeveer 5%.
Gewoonlijk komt een patiënt met Takotsubo naar het ziekenhuis na een stressvolle gebeurtenis en met alle tekenen van een hartaanval: pijn op de borst, elektrische signaalveranderingen en verhoogde markers van hartbeschadiging in het bloed. Maar toen hun hart werd gescand, werd er geen verstopping van een bloedvat of dood van de hartspier gezien.
In plaats daarvan ondergaat het cardiale myocardium een zeer ongebruikelijk patroon van gedeeltelijke verlamming, vaak rond het onderste deel van het hart, bekend als de apex. Een nieuw beeld dat dit patroon vastlegt, werd meer dan 20 jaar geleden voor het eerst gebruikt in Japan bij patiënten die tijdens een aardbeving waren opgenomen wegens hartproblemen. Japanse cardiologen noemden de aandoening taka-tsubo – een vispot die is ontworpen om octopussen te vangen – omdat de linkerventrikel van het hart op dit type pot lijkt.
Hoewel er een direct levensgevaar bestaat door hartfalen, is het meest indrukwekkende fenomeen dat het herstel heel snel kan gaan – dagen of weken. Patiënten kunnen het ziekenhuis blijkbaar prima verlaten. Dit ernstige chronische hartfalen is meestal erg hardnekkig en zelfs met de beste behandelingen moeilijk te behandelen.
De oorzaken van plotselinge hartdood zijn ook de oorzaken van het Takotsubo-syndroom: sterfgeval en andere sterke emotionele of fysieke stress. Het is bekend dat zelfs aangename maar emotionele gebeurtenissen, zoals een verrassingsverjaardag, hetzelfde doen. Twee specifieke triggers vallen op: een adrenaline-afscheidende tumor en de epi-pennen die worden gebruikt voor anafylactische shock, die adrenaline bevatten. Adrenaline (en drugs die het nabootsen) is ook de boosdoener voor Takotsubo.
Maar waarom onderdrukt adrenaline nu de hartfunctie in deze omstandigheden in plaats van deze te stimuleren? En nog belangrijker, waarom reageren postmenopauzale vrouwen op deze heel andere manier?
We besloten dit te testen. In één laboratorium hebben we een systeem gemaakt om het mechanisme van Takotsubo-cardiomyopathie te bestuderen. Ratten werden verdoofd en kregen een dosis adrenaline die equivalent zou zijn (gecorrigeerd voor hun kleinere lichaamsgewicht) aan één menselijke epi-pis-behandeling. Verbazingwekkend genoeg was alleen deze ene dosis in staat Takotsubo’s model van apicale verlamming in een rattenhart te produceren, en het effect was omkeerbaar aangezien de dosis binnen een uur uitgewerkt was.
Door dit model te gebruiken, konden we begrijpen dat zeer hoge adrenaline kan overschakelen naar een nieuwe signaalroute die de hartfunctie tijdelijk onderdrukt. Interessant is dat dit nieuwe signaleringssysteem ook is gekoppeld aan bekende beschermende routes die het hart beschermen tegen schade.
We waren eindelijk klaar om te zien of het blokkeren van deze nieuwe signaalroute Takotsubo zou voorkomen, in de hoop dat we een gerichte behandeling voor de ziekte zouden hebben. Takotsubo-patiënten werden ondersteunend behandeld in de hoop dat ze spontaan zouden herstellen, maar er was geen specifiek medicijn om te geven.
Onze ratten kregen de blokker samen met adrenaline om te proberen het Takotsubo-effect te stoppen en het werkte. De samentrekking van het hart wordt niet onderdrukt. Maar tot onze schrik veroorzaakte het blokkeren van het nieuwe pad ook een enorme aritmie. De hoge dosis adrenaline stimuleert het hart en overstroomt de cellen met overtollig calcium. Adrenaline bootste nu de effecten na die worden waargenomen bij plotselinge hartdood, met ventrikelfibrillatie en snelle stopzetting van de hartfunctie.
Onze vertrouwde Takotsubo-kuur was een ramp. Het heeft ons echter een nieuw en belangrijk inzicht in de ziekte gegeven. Misschien is Takotsubo de poging van het lichaam om de ergste gevolgen van een enorme adrenalinestoot af te wenden door signalering in beschermende modus te schakelen. Het hart sluit zich tijdelijk af om een slechtere uitkomst te voorkomen, en misschien is dit beschermende pad bij de meesten van ons actief – maar in een minder dramatische vorm – om ons te behoeden voor de gevolgen van plotselinge stress. Tijdens paniekaanvallen kunnen mensen bijvoorbeeld het gevoel hebben dat ze een hartaanval krijgen, maar dit verdwijnt snel als ze herstellen.
Tot slot, wat is de basis voor het verschil tussen mannen en vrouwen in deze adrenalinerespons? We weten dat oestrogeen een krachtige beschermer is tegen aritmie, en jongere vrouwen lijken minder snel een van de gebroken hartsyndromen te ervaren. Het verschil in risico op plotselinge hartdood tussen mannen en vrouwen is het grootst onder de 50 jaar. Mijn persoonlijke gok is dat het risico van de fysieke en emotionele stress van arbeid en bevalling heeft geleid tot evolutionaire druk voor afweermechanismen tegen adrenaline-toxiciteit bij vruchtbare vrouwen.
Vrouwen in de menopauze zullen dalende niveaus van oestrogeen hebben, maar nog steeds een aantal resterende hoeveelheden. Misschien gaan ze van de beschermde status van jongere vrouwen naar de meer kwetsbare mannelijke positie, maar met nog enig voordeel? Mannen hadden 90% meer kans om te overlijden in de eerste drie maanden na een sterfgeval, maar voor vrouwen van 50 jaar en ouder was dit slechts 50%.
Dus ja, je kunt sterven aan een gebroken hart, maar je risico hangt af van zowel je geslacht als je leeftijd. Misschien blijft dan de betere vraag: als je kunt sterven aan een gebroken hart, waarom worden zovelen van ons dan gespaard?
Meer must-reads van TIME